 |
| When using the locker |
बँक लॉकरचा वापर करतांना
When using the Bank Locker
बँकामधील लॉकर सुविधेबाबत सर्व जणांना थोडीफार तरी माहिती असेलच. काहीजण त्या सुविधेचा फायदाही घेत असतील. तरीही या सुविधेबाबत सविस्तर अशी माहिती ग्राहकांपर्यंत पोहचू शकलेली नाही. बॅकेमधील लॉकरचे फायदे आहेत, तसे तोटे देखील आहेत. त्याबाबतची काही माहिती प्रस्तुत लेखात दिली आहे.
वस्तुंच्या आणि कागदपत्रांच्या सुरक्षेसाठी आणि आपल्याला हव्या तेव्हा त्यांच्या वापरासाठी बँकेकडून लॉकरची सुविधा दिली जाते. या लॉकरमध्ये वस्तू स्वरूपात दागिने, किंमती वस्तू, प्रॉपर्टी संबधी किंवा इतर महत्त्वाची कागदपत्रे ठेवली जातात. दरवर्षी चोरीच्या घटनेत होणारी वाढ, घराबाहेर जास्त राहणेचे प्रमाण आदी बाबींमुळे ग्राहक लॉकरेकडे आकर्षित होतात.
या लेखातील महत्त्वाचे मुद्दे
- बँकेतील लॉकर
- बँकेतील लॉकर्सची वैशिष्ट्ये
- बँकेतील लॉकरमध्ये काय ठेवावे
- बँकेतील लॉकर वापरतांना घ्यावयाची काळजी
- बँकेतील लॉकर वापरण्याची वेळ आणि वारंवारता
- निष्कर्ष
बँकेतील लॉकर | Bank Locker
लॉकर्सची सुविधा बँकेतील अनेक शाखांमध्ये असते.लॉकर्स ठेवलेल्या खोलीच्या भिंती मजबूत बांधाव्या लागतात, म्हणून त्या खोलीला अनेक ठिकाणी स्ट्रॉंग रूम असेही म्हटले जाते. ही स्ट्रॉंग रूम बांधतांना रिझर्व्ह बँकेने काही नियम पाळणे बँकांना बंधनकारक केलेले आहे. लीव्हर्स असलेले न फोडता येणारे दार, आरसीसी बांधकाम असलेली खोली आणि त्यात नामवंत कंपन्यांनी बनवलेले लोखंडी लॉकर्स असे काही नियम स्ट्रॉंग रूमबाबत बँकांना पाळावे लागतात.
बँकेतील लॉकर्सची वैशिष्ट्ये | Features of Locker
- लॉकर्स मिळविण्यासाठी प्रथम त्या बँकेचे ग्राहक असणे आवश्यक असते. तरीही प्रत्येक ग्राहकाला लॉकर्स मिळतेच असे नाही. प्रथम येणार्यास प्रथम प्राधान्य या नियमानुसार लॉकर्स दिले जातात. त्यामुळे लॉकर्स पाहिजे असणार्यांची प्रत्येक बंँकेत प्रतिक्षा यादी असते.
- लॉकर्स घेतेवेळी ग्राहक आणि बँक यांच्यामध्ये स्टॅम्पपेपरवर करारनामा केला जातो. या करारनाम्यामध्ये अनेक नियम, कायदे यांना संमती आहे म्हणून ग्राहकाला सही करावी लागते.
- लॉकर्स भाडे हे लॉकर्सचा आकार आणि बँकेची शहरातील जागा यावरून ठरविले जाते. हे भाडे आगाऊ भरावे लागते. अनेक बँका तीन वर्षाचे भाडे आगाऊ घेतात. हे भाडे रू. १००० पासून ते ४५००० पर्यंत असू शकते.
- लॉकरचा उपयोग करतेवेळी ग्राहकव्यक्तीची ओळख, सही-फोटो यावरून केली जाते. त्यावेळी बँकेच्या रजिस्टरमध्ये नाव, लॉकर क्रमांक, वेळ, सही नमूद करावी लागते. शिवाय कोड वर्डही विचारला जातो. हा कोडवर्ड ग्राहकाने गुप्त ठेवणे अपेक्षित असते.
- लॉकर्ससाठी नामाकंन सुविधा उपलब्ध असते. जेणेकरून लॉकर्सधारकाचा मृत्यू झाल्यास त्याच्या नामांकीत केलेल्या वारसास लॉकरचा ताबा मिळतो. परंतु हा ताबा मिळविण्यासाठी वारसाला काही कायदेशीर बाबींची पूर्तता करावी लागते.
- बँकेतील प्रत्येक लॉकरला दोन चाब्या असतात. एक ग्राहकाला दिली जाते आणि दुसरी बँकेकडे असते.
- सुविधा असल्यास ग्राहक बँकेतील लॉकरला जादाचे कुलूप लावू शकतो.
बँकेतील लॉकरमध्ये काय ठेवावे | What to put in the locker
बँक लॉकर मौल्यवान आणि महत्त्वाच्या वस्तू ठेवण्यासाठी एक अतिशय सुरक्षित जागा उपलब्ध करते. येथे काही सामान्य वस्तू आहेत ज्या सहसा बँक लॉकरमध्ये ठेवल्या जाऊ शकतात.
- दागिने: सोने, चांदी आणि इतर मौल्यवान दागिन्यांच्या वस्तू त्यांच्या आर्थिक आणि मूल्यामुळे सामान्यतः बँक लॉकरमध्ये ठेवल्या जातात.
- महत्त्वाची कागदपत्रे: प्रॉपर्टी डीड, विल, विमा पॉलिसी आणि इतर कायदेशीर दस्तऐवज यासारखी कागदपत्रे बँक लॉकरमध्ये सुरक्षित ठेवण्यासाठी ठेवली जाऊ शकतात.
- रोख आणि चलन: खरंतर रोख रक्कम बँकेतील खात्यात ठेवणे अपेक्षित असते, कारण त्यावर व्याजही मिळते. तरीही काही व्यक्ती अतिरिक्त सुरक्षिततेसाठी त्यांच्या बचतीचा काही भाग रोख किंवा चलनी नोटांच्या स्वरूपात बँकेच्या लॉकरमध्ये ठेवण्याचे निवडतात.
- मौल्यवान रत्ने आणि रत्ने: मौल्यवान रत्ने आणि मौल्यवान रत्ने बँकेच्या लॉकरमध्ये ठेवली जाऊ शकतात जेणेकरून त्यांचे चोरी किंवा नुकसान होण्यापासून संरक्षण होईल.
- दुर्मिळ संग्रहणीय: दुर्मिळ आणि मौल्यवान संग्रहणीय वस्तू, जसे की दुर्मिळ नाणी, शिक्के किंवा इतर मौल्यवान संस्मरणीय वस्तू, बँकेच्या लॉकरमध्ये संग्रहित केल्या जाऊ शकतात.
- डेटा स्टोरेज उपकरणे: USB ड्राइव्हस्, बाह्य हार्ड ड्राइव्हस् किंवा महत्त्वाच्या डिजिटल फायली, बॅकअप किंवा संवेदनशील माहिती असलेली इतर डेटा स्टोरेज उपकरणे बँक लॉकरमध्ये ठेवली जाऊ शकतात.
- मौल्यवान कलाकृती: लहान, मौल्यवान कलाकृती किंवा पुरातन वस्तू बँकेच्या लॉकरमध्ये साठवून ठेवल्या जाऊ शकतात ज्यामुळे त्यांचे चोरी, नुकसान किंवा नुकसान होण्यापासून संरक्षण होते. अर्थात अशा वस्तू लॉकरमध्ये ठेवतांना लौकरच आकार आणि त्या वस्तूचा आकार प्रथम विचारात घ्यावा.
- सुरक्षित ठेव बॉक्स सामग्री: तुमच्याकडे सेफ डिपॉझिट बॉक्स असल्यास, बॉक्सच्या चाव्या किंवा प्रवेश कोड सुरक्षिततेच्या अतिरिक्त स्तरासाठी बँक लॉकरमध्ये संग्रहित केले जाऊ शकतात.
- पासपोर्ट आणि महत्त्वाचे आयडी: सुरक्षिततेसाठी पासपोर्ट, राष्ट्रीय ओळखपत्र आणि इतर महत्त्वाची ओळख दस्तऐवज बँकेच्या लॉकरमध्ये ठेवता येतात.
- उच्च मूल्याचे इलेक्ट्रॉनिक्स: महागडे कॅमेरे, घड्याळे किंवा इलेक्ट्रॉनिक गॅझेट्स यासारखी लहान उच्च-मूल्याची इलेक्ट्रॉनिक्स बँक लॉकरमध्ये ठेवली जाऊ शकते.
- दुर्मिळ किंवा मौल्यवान पुस्तके: संग्राहक दुर्मिळ किंवा मौल्यवान पुस्तकांचे नुकसान किंवा चोरीपासून संरक्षण करण्यासाठी बँक लॉकरमध्ये संग्रहित करणे निवडू शकतात.
बँकेतील लॉकर वापरतांना घ्यावयाची काळजी | Precautions to be taken while using the locker
- लॉकरमध्ये ठेवावयाच्या वस्तू प्लॅस्टिकच्या पिशव्यांमध्ये घालून प्लॅस्टिकच्या बॉक्समध्ये भरून लॉकरमध्ये ठेवाव्यात.
- लॉकरमध्ये कागदपत्रे ठेवायची असल्यास ती व्यवस्थित प्लास्टिकच्या पिशवीत गुंडाळून ठेवावीत.
- कुठलाही ज्वलनशील, स्फोटक, कुजणारा, नासणारा पदार्थ लॉकरमध्ये ठेऊ नये. अशा पदार्थांबाबत बँकेला शंका आल्यास बँक त्यांच्या अधिकारात असे लॉकर रिकामे करण्यास किंवा त्यातील वस्तू काढून नेण्यास ग्राहकाला कळविते. ग्राहकाने प्रतिसाद न दिल्यास सुरक्षिततेच्या दृष्टीने बँक स्वत:च्या अधिकारात हे लॉकर तपासू शकते.लॉकर भाड्याने देण्यासाठी एक सुस्थापित आणि प्रतिष्ठित बँक निवडा. बँकेच्या सुरक्षा उपायांचे आणि ग्राहकांच्या पुनरावलोकनांचे अगोदरच संशोधन करा.
- लॉकर कराराच्या अटी व शर्ती वाचा आणि समजून घ्या. कोणतेही शुल्क, प्रवेशाचे तास आणि सामग्रीसाठी बँकेचे दायित्व याबद्दल जागरूक रहा.
- लॉकरला दुहेरी प्रवेशाची आवश्यकता असल्यास (उदा. संयुक्त लॉकर धारक), प्रवेश देण्याबाबत सावध रहा. लॉकरमध्ये फक्त अधिकृत व्यक्तींनाच प्रवेश आहे याची खात्री करा.
- तुमचे बँक लॉकर सुरक्षित आहे आणि त्यात छेडछाड झालेली नाही याची खात्री करण्यासाठी वेळोवेळी भेट द्या. तुम्हाला काही अनियमितता आढळून आल्यास, तत्काळ बँकेला कळवा.
- लॉकरमध्ये साठवलेल्या मौल्यवान वस्तूंचा विमा उतरवण्याचा विचार करा, विशेषत: जर त्यांना महत्त्वपूर्ण आर्थिक किंवा भावनिक मूल्य असेल.
- लॉकरमध्ये साठवलेल्या वस्तूंची तपशीलवार यादी ठेवा. वर्णन, अनुक्रमांक आणि छायाचित्रे समाविष्ट करा. विमा दाव्यासाठी आणि तोटा किंवा चोरीच्या बाबतीत हे उपयुक्त ठरू शकते.
- प्रॉपर्टी डीड, इच्छापत्र आणि प्रमाणपत्रे यासारखी महत्त्वाची कागदपत्रे ठेवण्यासाठी बँक लॉकर वापरा. त्यांना सीलबंद, लेबल केलेल्या लिफाफ्यात किंवा संरक्षक आस्तीनांमध्ये ठेवा.
बँकेतील लॉकर वापरण्याची वेळ आणि वारंवारता | Locker usage time and frequency
अनेक बँका कार्यालयीन कामकाजाच्या वेळीच लॉकरचा उपयोग करू देतात. काही बँकांमध्ये कार्यालयीन वेळेच्या व्यतिरिक्तही लॉकरचा उपयोग करता येतो, तर काही बँकांमध्ये लॉकरची सुविधा २४ तासासाठी उपलब्ध असते. तसेच काही बँका वर्षातून १२ ते १५ वेळा लॉकर फ्रीमध्ये वापरू देतात, त्यानंतर वापरल्यास विशिष्ट शुल्क आकारतात.
लॉकरमध्ये काय ठेवले आहे, यावर बँक लक्ष ठेवत नाही. तसे त्याच्या नोंदीही ठेवत नाही. कारण लॉकरचा वापर करतांना स्ट्रॉंग रूममध्ये ग्राहकाव्यतिरिक्त कुणीही नसते. त्यामुळे बँकेतील लॉकरमधील एखादी वस्तू गहाळ झाल्यास किंवा ती हरवल्याचा ग्राहकाने दावा केल्यास त्याची फारशी दखल घेतली जात नाही. कारण हरवलेली वस्तू लॉकरमध्ये ठेवली होती की नाही याबाबत कुठेही नोंद नसते. या सर्व बाबींमुळे लॉकरचा विमा बँका उतरवत नाही. तसेच हरविलेल्या किंवा गहाळ झालेल्या लॉकरमधील कुठल्याही वस्तूला बँक जबाबदार राहत नाही. तसेच आग, पूर अशा स्थितीतही लॉकरचे नुकसान झाल्यास बँक जबाबदारी घेत नाही.
हे सुद्धा वाचा-