 |
| Peanut milk |
शेंगदाणा दुधाचे फायदे
Peanut milk benefits
शेंगदाण्याचे दूध, ज्याला पीनट मिल्क देखील म्हटले जाते, हे डेअरी दुधासाठी पौष्टिक आणि वनस्पती-आधारित पर्याय आहे. पीनट मिल्क हे प्रथिने, निरोगी फॅट, जीवनसत्त्वे आणि खनिजे यांनी मृध्द आहे. त्यामुळे शेंगदाण्याचे दूध शाकाहारी लोकांमध्ये, लैक्टोज असहिष्णुता असलेल्या आणि त्यांच्या आहारात पौष्टिक जोड शोधत असलेल्या लोकांमध्ये लोकप्रिय पर्याय बनते. या लेखात शेंगदाण्याचे दूध कसे बनवावे, फायदे आणि उपयोग यांचे तपशीलवार स्पष्टीकरण देण्यात आले आहे.
या लेखातील महत्त्वाचे मुद्दे
- शेंगदाणा दुध बनविण्याची कृती
- शेंगदाणा दुधाचे पौष्टिक फायदे
- शेंगदाणा दुधाचे उपयोग
- निष्कर्ष
आपल्या देशात शेंगदाणे कमालिचे प्रसिद्ध आहेत. शेंगदाणे अनेक प्रकारे आपण खात असतो. शेेंगदाणे दिसल्याबरोबर पटकन एक दाणा तोंडात टाकायचा मोह सर्वांना येतो. शेंगदाणे खारवून, भाजून, भिजवून, चिक्की करून खाण्यासाठी लोकांनी खूपच पसंती दिलेली आहे. प्रत्येत भाजीत, खिचडीत आणि स्वयंपाकाच्या अनेक पाककृतीत शेंगदाण्याचा उपयोग केला जातो. असाच एक वेगळा उपयोग आता हळूहळू लोकमान्य होत आहे. शेंगदाण्यापासून दूध बनविणे अलिकडे लोक गंभीरतेने घेऊ लागले आहेत. त्यामुळे शेतीस जोडधंदा म्हणून एक नवीन उद्योग उदयास आला आहे.
शेंगदाणा दुध बनविण्याची कृती
साहित्य आणि उपकरणेसाहित्य-
- 1 कप कच्चे शेंगदाणे
- ४ कप पाणी (भिजवण्यासाठी)
- 3-4 कप ताजे पाणी (मिश्रणासाठी)
- स्वीटनर्स (पर्यायी): खजूर, मध किंवा साखर
- फ्लेवरिंग्ज (पर्यायी): व्हॅनिला अर्क, कोको पावडर, किंवा दालचिनी
- चिमूटभर मीठ (पर्यायी)
- ब्लेंडर
- बारीक जाळी गाळणे किंवा चीजक्लोथ
- मोठा वाडगा
- स्टोरेजसाठी हवाबंद कंटेनर
1. शेंगदाणे भिजवणे:
- कोणतीही घाण किंवा अशुद्धता काढून टाकण्यासाठी 1 कप कच्चे शेंगदाणे थंड पाण्याखाली स्वच्छ धुवा.
- शेंगदाणे एका मोठ्या भांड्यात ठेवा आणि 4 कप पाण्याने झाकून ठेवा.
- शेंगदाणे किमान 8 तास किंवा रात्रभर भिजवू द्या. भिजवल्याने शेंगदाणे मऊ होतात, त्यांना मिसळणे सोपे होते आणि दुधाचा पोत सुधारतो.
2. शेंगदाणे मिसळणे:
- भिजवल्यानंतर शेंगदाणे निथळून स्वच्छ धुवा.
- भिजवलेले शेंगदाणे ब्लेंडरमध्ये हलवा आणि त्यात 3-4 कप ताजे पाणी घाला. तुमच्या इच्छित दुधाच्या सुसंगततेच्या आधारावर पाण्याचे प्रमाण समायोजित केले जाऊ शकते (पातळ दुधासाठी जास्त पाणी, क्रीमियर टेक्सचरसाठी कमी).
- मिश्रण 2-3 मिनिटांसाठी हाय स्पीडवर एकजीव करा, किंवा शेंगदाणे पूर्णपणे तुटून जाईपर्यंत आणि मिश्रण गुळगुळीत आणि मलईदार होईपर्यंत.
३. दुधाला गाळणे:
- एका मोठ्या भांड्यावर बारीक जाळी ठेवा.
- शेंगदाण्यातील घन पदार्थांपासून द्रव वेगळे करण्यासाठी मिश्रित मिश्रण गाळणीतून ओता.
- शक्य तितके द्रव पिळून घ्या. बारीक जाळीदार गाळणी वापरत असल्यास, दूध काढण्यासाठी चमच्याने मिश्रण दाबा.
4. फ्लेवरिंग आणि स्वीटनिंग (पर्यायी):
- गाळलेले दूध परत ब्लेंडरमध्ये हलवा.
- चवीनुसार खजूर, मध किंवा साखर यांसारखे गोड पदार्थ घाला. फ्लेवरिंगसाठी, तुम्ही व्हॅनिला अर्क, एक चमचा कोको पावडर किंवा चिमूटभर दालचिनी घालू शकता.
- जोडलेले घटक समाविष्ट करण्यासाठी काही सेकंदांसाठी दूध पुन्हा मिसळा.
५. दूध साठवणे:
- तयार शेंगदाण्याचे दूध एका हवाबंद डब्यात ओतून रेफ्रिजरेटरमध्ये ठेवा.
- शेंगदाण्याचे दूध रेफ्रिजरेटरमध्ये 3-5 दिवस टिकते. प्रत्येक वापरापूर्वी चांगले हलवा, कारण नैसर्गिक वेगळे होऊ शकते.
शेंगदाणा दुधाचे पौष्टिक फायदे : Nutritional benefits of peanut milk
शेंगदाणा दूध अनेक आरोग्य फायदे देते:
1. प्रथिने जास्त:
- शेंगदाणे हे वनस्पती-आधारित प्रथिनांचा एक चांगला स्रोत आहे, ज्यामुळे प्रथिनांचे प्रमाण वाढवायचे असलेल्यांसाठी शेंगदाण्याचे दूध एक पौष्टिक पर्याय बनते.
2. उपयुक्त फॅट्स :
- भुईमुगाच्या दुधात हेल्दी मोनोअनसॅच्युरेटेड आणि पॉलीअनसॅच्युरेटेड फॅट्स असतात, जे हृदयाच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर असतात.
3. जीवनसत्त्वे आणि खनिजे:
- शेंगदाणा दुधात भरपूर जीवनसत्त्वे असतात जसे की व्हिटॅमिन ई, जे अँटिऑक्सिडेंट म्हणून कार्य करते आणि ऊर्जा चयापचयला समर्थन देणारे बी जीवनसत्त्वे. त्यात मॅग्नेशियम, फॉस्फरस आणि पोटॅशियम सारखी खनिजे देखील असतात, जी विविध शारीरिक कार्यांसाठी आवश्यक असतात.
4. लैक्टोज मुक्त:
- शेंगदाण्याचे दूधात लॅक्टोज नसते, त्यामुळे ज्या व्यक्तींना गायी-म्हशीच्या दुधातील लॅक्टोजची ऍलर्जी असल्यामुळे किंवा ते पचत नसल्यामुळे दूध पीऊ शकत नाही, अशा लोकांना शेंगदाण्याचे दूध हा एक उत्तम पर्याय आहे. वनस्पती-आधारित दूध म्हणून, शेंगदाण्याचे दूध नैसर्गिकरित्या लैक्टोज-मुक्त आहे, जे लैक्टोज असहिष्णुता किंवा दुग्धजन्य ऍलर्जी असलेल्या व्यक्तींसाठी योग्य बनवते.
5. अँटीऑक्सिडंट्स समृद्ध:
- शेंगदाण्यामध्ये अँटीऑक्सिडंट्सचे प्रमाण जास्त असते, जे शरीराला ऑक्सिडेटिव्ह तणाव आणि जळजळ होण्यापासून संरक्षण करण्यास मदत करते.
शेंगदाणा दुधाचे उपयोग : Uses of Peanut Milk
शेंगदाण्याचे दूध बहुमुखी आहे आणि ते विविध प्रकारे वापरले जाऊ शकते, यासह:1. पिण्यासाठी पेय :
- ताजेतवाने आणि पौष्टिक पेय म्हणून शेंगदाणा दुधाचा स्वतःच आनंद घ्या. तुम्ही ते थंडगार, कोमट किंवा तुमच्या आवडत्या गोड आणि मसाल्यांसोबत सर्व्ह करू शकता.
2. स्वयंपाक आणि बेकिंग:
- स्मूदीज, ओटचे जाडे भरडे पीठ, सूप आणि सॉस यांसारख्या पाककृतींमध्ये डेअरी दुधाचा पर्याय म्हणून शेंगदाण्याचे दूध वापरा. हे केक, मफिन, पॅनकेक्स आणि बरेच काही बनवण्यासाठी बेकिंगमध्ये देखील वापरले जाऊ शकते.
3. कॉफी आणि चहा:
- क्रीमी, नटी चवसाठी तुमच्या कॉफी किंवा चहामध्ये शेंगदाण्याचे दूध घाला. हे फ्रॉथ केले जाऊ शकते आणि लॅट्स आणि कॅपुचिनोमध्ये वापरले जाऊ शकते.
४. तृणधान्ये आणि ग्रॅनोला:
- तुमच्या दिवसाची पौष्टिक सुरुवात करण्यासाठी तुमच्या नाश्त्यात किंवा ग्रॅनोलावर शेंगदाण्याचे दूध घाला.
5. मिष्टान्न:
- पुडिंग्ज, आइस्क्रीम आणि कस्टर्ड्स यांसारख्या मिष्टान्नांमध्ये शेंगदाणा दुधाचा समावेश करा.
6. पर्यावरण आणि आर्थिक प्रभाव
डेअरी दुधाच्या तुलनेत शेंगदाणा दुधाचे उत्पादन तुलनेने कमी आहे. तसेच मागणीपेक्षा गायी-म्हशींच्या दुधाची उपलब्धता कमी आहे, त्यामुळे अनेक ठिकाणी भेसळयुक्त दुध विकण्यास चालना मिळते. असे भेसळयुक्त दुधापेक्षा शेंगदाण्याचे दूध उत्तम पर्याय ठरू शकतो.शेंगदाण्याला वाढण्यासाठी कमी पाणी आणि जमीन लागते आणि कार्बन फूटप्रिंट कमी असतो. या व्यतिरिक्त, शेंगदाणा दुधाच्या उत्पादनाला चालना दिल्याने स्थानिक शेतकरी आणि अर्थव्यवस्थेला, विशेषत: शेंगदाणे हे मुख्य पीक असलेल्या प्रदेशांमध्ये मदत करू शकतात.
निष्कर्ष
शेंगदाण्याचे दूध हे डेअरी दुधाला पोषक, बहुमुखी आणि पर्यावरणास अनुकूल पर्याय आहे. त्यात भरपूर प्रथिने सामग्री, निरोगी चरबी आणि आवश्यक जीवनसत्त्वे आणि खनिजे, हे असंख्य आरोग्य फायदे देते. तयार करण्याची प्रक्रिया सोपी आहे आणि वैयक्तिक अभिरुचीनुसार आणि प्राधान्यांनुसार सानुकूलित केली जाऊ शकते. शीतपेये, स्वयंपाक किंवा बेकिंगमध्ये वापरला जात असला तरीही, शेंगदाण्याचे दूध हे निरोगी आहारासाठी एक मौल्यवान जोड आहे. तुमच्या दैनंदिन दिनचर्येत शेंगदाणा दुधाचा समावेश करून, तुम्ही अधिक शाश्वत अन्न प्रणालीमध्ये योगदान देताना त्याच्या पौष्टिक फायद्यांचा आनंद घेऊ शकता.
- योगेश रमाकांत भोलाणे
Read more about author
----------------------------------------
हे सुद्धा वाचा-